Βία στα σχολεία

Το φαινόμενο της βίας στα σχολεία από μαθητές τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ανησυχητικά έντονο. Την περασμένη χρονιά έχουν καταγραφεί 270 περιστατικά παραβατικότητας – τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση – και αφορούν μόνο τις περιπτώσεις στις οποίες έχει κληθεί για να επέμβει η Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης.

Σήμερα λοιπόν, που το «ξύλο» έχει κάθετα απαγορευτεί στα σχολεία από τους δασκάλους, που καθημερινά βομβαρδιζόμαστε με μελέτες και άρθρα για την ψυχολογία του παιδιού απαγορεύοντας μας κάθε μορφή επιβολής δύναμης στα παιδιά – όχι φωνές, όχι επιπλήξεις, όχι προσβολές – που όλοι λαμβάνουν την ίδια μόρφωση και γνώσεις, τι φταίει που η νεολαία παρεκκλίνει κατά πολύ από το σωστό δρόμο;

Στα σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης κυρίως, οι διαπληκτισμοί, οι βρισιές και οι καβγάδες μεταξύ των μαθητών είναι καθημερινό φαινόμενο. Συχνά ακόμα, σημειώνονται και έντονα περιστατικά βίας, αφού από μαρτυρίες, κάθε μήνα θα υπάρξει και ένα περιστατικό κατά το οποίο θα τραυματιστεί και εκπαιδευτικός στην προσπάθειά του να αποτρέψει την παραβατική συμπεριφορά, ενώ το μόνο που μπορεί να κάνει ο ίδιος ο εκπαιδευτικός, που βρίσκεται αντιμέτωπος σε τέτοιες καταστάσεις, είναι παρατηρήσεις ή καταγγελία στον υποδιευθυντή, ο οποίος και θα αποφασίσει κατά την κρίση του την «τιμωρία».

Αυτό που παρατηρείται έντονα – στο μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητών – είναι η έλλειψη σεβασμού απέναντι στα πάντα. Κανένας σεβασμός προς το σχολικό χώρο – τάξεις, θρανία, βιβλία, εργαλεία μάθησης, κανένας σεβασμός προς τα υπόλοιπα παιδιά και κανένας σεβασμός προς τους (μεγαλύτερους) εκπαιδευτικούς. Βλέπουμε παιδιά αντιδραστικά, που αρνούνται ακόμα και να μαζέψουν ένα μολύβι που έπεσε κάτω, που αντιμιλούν στην παραμικρή παρατήρηση, που βρίσκονται σε συνεχή άρνηση και αντιπαράθεση με όλους, ακόμα και όταν τους μιλούν με τον καλύτερο τρόπο. Πώς λοιπόν τέτοιες συμπεριφορές να μην καταφεύγουν εύκολα και στη βία;

Αυτά τα παιδιά δεν γεννήθηκαν έτσι. Στα παλιά χρόνια αν τέλειωνες το δημοτικό ήσουν περήφανος. Ίσως σε γνώσεις μαθηματικών, επιστήμης και γενικών γνώσεων ελάχιστα να μάθαιναν σε σχέση με όλα όσα καλούνται να μάθουν τα παιδιά σήμερα, αλλά ότι μάθαιναν το μάθαιναν καλά. Έτρωγαν ξύλο; Ναι. Παρόλα αυτά, είχαν σεβασμό προς το σχολείο και το δάσκαλο, μάθαιναν σωστή συμπεριφορά και ζώντας με πολλές στερήσεις μάθαιναν τις αξίες της ζωής.

Για το λόγο αυτό πρέπει να αναζητήσουμε τους λόγους των παραβατικών συμπεριφορών στο οικογενειακό περιβάλλον. Στην σημερινή εποχή που τα περισσότερα παιδιά έχουν τα πάντα, η εκτίμηση για όσα έχουν έχει εκμηδενιστεί! Φυσικά, δεν γίνεται λόγος για άσκηση βίας προς τους μαθητές, αλλά την έντονη ανάγκη για δημιουργία συνθηκών τέτοιων, που θα προάγουν και θα καλλιεργούν το σεβασμό, τη σωστή συμπεριφορά και την εκτίμηση.

Ο παιδαγωγός δεν μπορεί να έχει το ρόλο του αστυνομικού στα σχολεία. Πρέπει να μπουν φρουροί σε κάθε σχολείο; Ίσως. Μέτρα αντιμετώπισης της βίας υπάρχουν πάρα πολλά. Μια σκέψη θα μπορούσε να είναι η απαγόρευση της χρήσης του κινητού τηλεφώνου στο σχολείο, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις πιθανόν να λειτουργεί ως έναυσμα για επεισόδια βίας, που γίνονται μόνο και μόνο για να κινηματογραφηθούν. Κυρίως όμως, είναι αναγκαία η τοποθέτηση ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία, που θα βλέπουν τους μαθητές από κοντά και θα συνεργάζονται τόσο με τους εκπαιδευτικούς, όσο και με την οικογένεια του εκάστοτε μαθητή.

Ο αγώνας ενάντια στη βία στο σχολείο, για να είναι πιο αποτελεσματικός, χρειάζεται πολύ-επίπεδες δράσεις. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, οι εκπαιδευτικοί και τα ίδια τα παιδιά έχουν ουσιαστικό ρόλο να διαδραματίσουν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας στο σχολείο, αλλά χρειάζεται και η εμπλοκή των γονιών, των κοινωνικών λειτουργών και διάφορων άλλων θεσμών.